به گزارش روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی، حجت الاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی در افتتاحیه اولین همایش ملی «تصوف، شاخصه ها و نقدها» که در مرکز همایش های غدیر قم برگزار شد، با اشاره به این که این همایش، علمی و تخصصی است، گفت: این کار از سال های دور آغاز شد و با حمایت و حضور اساتید و محققان، قدم به قدم پیش رفته و به امروز رسیده و در افق آینده پیش بینی شده که با جلسات علمی و تولید ادبیات تخصصی در این زمینه، محققان و مخاطبان را از مباحث علمی بی نیاز کنیم.

وی در خصوص کیفیت و کمیت این همایش ابراز داشت: این کار بر اساس طرح تحقیقاتی مشخص آغاز شده و از طرف اساتید حوزه و دانشگاه از سراسر کشور استقبال خوبی از این همایش صورت گرفت و 320 چکیده و بیش از 250 مقاله در زمان مورد نظر به دبیرخانه این همایش رسید که از این تعداد، حدود 60 مقاله بعد از داوری انتخاب شد و در این همایش به چاپ خواهد رسید.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان این که بررسی تصوف از بعد تاریخی از محورهای اساسی است و باید مرز واگرایی ها، شعبه ها و فرقه ها از هم تفکیک شود، ابراز داشت: تصوف یک جریان تاریخی است که از قرن دوم هجری آمده و از زلال معرفت قرآنی و اسلامی بهره برده ولی با زائده های مباحث بیرونی در هم آمیخته و تا قرن ششم هجری قمری با تشیع فاصله داشته است.

* بزرگان ما نقدهای جدی به تصوف کرده اند

وی افزود: تصوف از قرن ششم وارد جهان تشیع شد و مواجهه عالمان ما با تصوف قابل مطالعه است و بزرگان ما نقدهای جدی به تصوف کردند و تلاش کردند آنها را به دامن تشیع برگردانند و این روند ادامه داشته تا این که در دوره معاصر شاهد گونه های مختلفی از تصوف در جهان اسلام هستیم و تا این مسأله تاریخی حل نشود، بسیاری از پرسش ها و شبهه ها حل نخواهد شد.

حجت الاسلام والمسلمین سبحانی با اشاره به حضور تصوف در جغرافیای امروز جهان اسلام، گونه شناسی تصوف را ضروری دانست و گفت: امروزه گونه ها و فرقه های مختلفی به عنوان تصوف معرفی می شوند و پرسش این است که آیا این ها دارای یک تفکر هستند یا از منابع مختلف سرچشمه می گیرند و آیا می شود به صورت کلی این ها را تأیید و یا نقد کرد؟

* تصوف را در مقابل وهابیت دانستن، از روی نادانی است

وی تصریح کرد: این که تصوف را در مقابل وهابیت بدانیم ناشی از نادانی نسبت به تصوف در دوره معاصر است زیرا تصوف در جریانی در شبه قاره هند به وهابیت گره خورده و خطرناک ترین اندیشه ها را علیه تشیع و اسلام ایجاد کرده و شاه ولی الله از بزرگان تصوف در شبه قاره است که وهابی مسلک می باشد و طالبان درس خوانده اندیشه آنها است.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به لزوم بررسی فرقه های تصوف در داخل ایران که خود را با عنوان شیعی نامگذاری می کنند، گفت: ما بیشتر با این جریان مواجه هستیم و بررسی این نوع از تصوف در مقالاتی که به این همایش رسیده، به خوبی باز شده است که جریان های شیعی تصوف بعد از صفویه با چه جریان هایی آلوده شده اند و برای پیروان خود چه مخاطرات فکری و فرهنگی را فراهم کرده اند.

وی با بیان این که ما به هیچ وجه برخورد فیزیکی با تصوف نداریم، افزود: ما با ظرفیت ها و جاذبه های تصوف آشنا هستیم و مخاطرات تصوف داخلی و بیرونی را هم می شناسیم و اگر ظرفیتی هم وجود دارد، مانند غذای خوبی است که آن را با سمومی آلوده کنیم و نمی شود آن را به خورد مخاطبان و به خصوص نسل جوان داد؛ این نکته مهمی است که ما بر روی آن متمرکز هستیم و کار علمی می کنیم و از پیش داوری و برخورد غیر منطقی پرهیز می کنیم. 

* جریان تصوف فرقه ای از خاموشی حوزه های علمیه برداشت غلط کرده است

حجت الاسلام والمسلمین سبحانی گفت: جریان تصوف فرقه ای در طول چهار دهه گذشته، تبلیغ و ترویج اندیشه های خود را گسترش داده و حتی برای جذب متدینین ابتدا با چهل حدیث شروع می کنند و بعد او را به حلقه و خرقه می کشد و در نهایت مباحث ضد انقلابی را تعلیم می دهند.

وی مرزداری و مرزبانی از هویت شیعی را از مبانی و اندیشه های اصیل حوزه های علمیه دانست و گفت: اگر در این زمینه کوتاهی شده، به معنی ندانستن، تساهل و کوتاه آمدن از مبانی نیست و ما به عنوان نهاد حوزوی وظیفه خود می دانیم که از هویت اصیل شیعه دفاع کنیم.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: به عزیزانی که به دنبال معنویت و رشد عرفان در کشور هستند، توصیه می کنم که به جای برخوردهای شعاری و برگزاری برخی از مراسمات به صورت ترویجی، تبلیغی، چهره سازی و چهره آرایی، با یکدیگر همکاری کنیم و وارد فضای علمی و انتقادی شویم.

وی افزود: ما اعلام می کنیم که آمادگی داریم با کسانی که خود را حامی تصوف می دانند و متخصص تصوف هستند، جلسه مذاکره و مباحثه بگذاریم و گفت و گوی علمی صورت بگیرد، نه این که با برگزاری همایش و چهره سازی، اجازه نوشتن یک مقاله در نقد اندیشه هایشان را ندهند.